Reklam Alanı
İkinci el araç satışı oldukça yaygın ve bir o kadar risk içeren bir ticari faaliyettir. Araç kilometresinin düşürülmüş olma ihtimali de bunlardan biridir. Uygulamada araç km düşürme tespiti çoğunlukla yapılabilmekteyse de bazen atlanabiliyor.
Yazımızda bu araç kilometre düşürme durumunda ne gibi sonuçlar doğacağına, alıcının ve satıcının hak ve sorumluluklarına, dava sürecine ve araç km düşürme cezasına değineceğiz. Ayrıca uygulamada en sık sorulan soruları cevaplandıracağız. Önemine binaen dikkatli okumanızı tavsiye ederiz. Araç Kilometre Düşürme Nedir?
İkinci el araçlarda aracın o güne kadar kat ettiği mesafeyi gösteren kilometre sayacında oynama yapılarak alıcının yanıltılmasına araç kilometre düşürme denir. Bu durumda ikinci el araç satan kişinin ayıptan sorumluluğu söz konusu olur.
Aşağıda ayrıntısına değineceğiz ancak hemen belirtmemiz gerekir ki aracın kilometresini değiştiren kişinin kim olduğu veya satanın bundan haberinin olup olmadığı önemli değildir. Alıcı bundan haberdar değilse satıcının sorumluluğu söz konusu olur.
Kilometresi düşürülmüş otomobilin satılması durumunda somut olayın özelliklerine göre satıcının iki tür sorumluluğu söz konusu olur:
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca ayıptan hukuki sorumluluk
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca dolandırıcılık suçundan cezai sorumluluk
Otomobil Kilometresini Düşüren Satıcının Hukuki Sorumluluğu
Yukarıda da belirttiğimiz üzere araç kilometre düşürme işlemi söz konusu olmuşsa satıcının sorumluluğu ayıptan sorumluluktur. Ayıp ile ilgili hükümler TBK m. 219 ve devamında ve TKHK m. 8 ve devamında yer alır. Araç km düşürme ile ilgili meselelerde bu hükümlerden yalnızca gizli ayıba ilişkin hükümler gündeme gelir. Çünkü burada olağan bir gözden geçirme ile anlaşılamayacak ve ancak teknik bir inceleme ile ortaya çıkabilecek kötü niyetli bir uygulama söz konusudur.
Gizli Ayıp Nedir?: Bir satışta olağan bir gözden geçirme ile alıcının anlayamayacağı ve satılan şeyden beklenen yararı azaltan, satışta vaad edilen özellikleri düşüren hata ve kusurlara gizli ayıp denir. Gizli ayıp durumunda alıcının derhal gözden geçirip kusurları satıcıya bildirme yükümlülüğü bulunmaz. Bu ayıp ne zaman ortaya çıkarsa o zaman satıcıya başvurmak gerekir.
Peki aracın kilometresi düşürülmüş olduğu ihtimalde gizli ayıp vardır dedik. Böyle bir durumda alıcının ne gibi hakları olacaktır? Şöyle ki:İkinci el aracı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme
Gizli ayıp oranında bedelde indirim talep etme Aşırı bir masraf gerektirmediği taktirde ücretsiz tamirat talep etme Aracın ayıpsız misli ile değişimi
Dava Sürerken Araç Kullanılabilir mi?: Dava sürerken aracın kullanılmasında herhangi bir sakınca yoktur. Aracın kilometresi bu süreçte doğal olarak yükselecektir. Ancak bunun davanın neticesine olumlu veya olumsuz herhangi bir etkisi bulunmaz.
Araç Başkasına Satılabilir mi?: Dava sürerken aracın başkasına satılmasında herhangi bir sakınca yoktur. Ancak bunun için hangi seçimlik hakkın kullanılacağı iyi belirlenmelidir. Örneğin sözleşmeden dönülecekse araç kesinlikle başkasına satılmamalıdır. Ayrıca aracı satın alacak kişiye km düşürme olayı ile ilgili bilgilendirme yapılması gerekir. Aksi halde araç km düşürme sorumluluğu satan hakkında da doğar. Esasen buradaki satışın hukuki yardım alınarak yapılmasında özellikle yarar vardır.
Araç Kilometre Düşürme Cezası
Araç kilometre düşürme olayının Türk Ceza Kanunundaki karşılığı 'dolandırıcılık suçudur. 'Hileli davranışlarla bir kişiyi aldatarak, onun veya başkasının zararına olacak şekilde, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak' fiili TCK madde 157 hükmü uyarınca bir yıl ile beş yıl arasında hapis ve buna ek olarak beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Araç km düşürme işlemi ise TCK 158'de yer alan nitelikli dolandırıcılığa girer. Çünkü dolandırıcılık suçu;
Tacir veya şirket yöneticisi yahut şirket adına hareket eden kişiler tarafından ticari faaliyetlerini gerçekleştirirken işlenirse Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden ötürü kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle işlenirsenitelikli dolandırıcılık söz konusu olur ve cezası 3 ile 10 yıl arasında hapis ve buna ek olarak beş bin güne kadar adli para cezasıdır.
Aracın KM Düşürülmesi Halinde Dava Açma Süresi
İkinci el araç satışında satıcıya başvurma süresi 2 yıldır. Ancak bu durum satıcının ağır kusuru olduğu durumlarda geçerli değildir. Yani satıcı kötü niyetli hareket etmiş ve ayıptan ötürü ağır kusuru varsa, km düşürüldüğünü biliyor veya bizzat kendisi bunu düşürmüşse 2 yıllık süre söz konusu değildir.
Ancak burada da 10 yıllık genel zamanaşımı süre kuralı söz konusu olur. Dolayısıyla satıcının araç kilometre düşürme olayında ağır kusurlu olup olmadığına göre değerlendirme yapılır. 2 ve 10 yıllık başvuru süresi söz konusudur. Ayrıca araç km düşürme olayından haberdar olunur olunmaz bunun satıcıya bildirilmesi gerekmektedir.